Prawo gospodarcze – najnowsze regulacje i ich wpływ na działalność firm

Najważniejsze zmiany w prawie gospodarczym na lata 2025–2026 to: wejście w życie ustawy deregulacyjnej (13 lipca 2025), skrócenie czasu kontroli działalności do 6 dni, nowe zasady identyfikacji działalności nierejestrowanej (PESEL zamiast NIP), przygotowanie do obowiązkowego KSeF od lutego 2026 oraz modyfikacje w Kodeksie spółek handlowych ułatwiające ugodowe zakończenie sporów. Każda z tych regulacji wpływa bezpośrednio na koszty, organizację i ryzyka prowadzenia biznesu. Poniżej zebrano najważniejsze skutki oraz praktyczne działania, które warto zaplanować już teraz.

Przeczytaj również: Programy lojalnościowe

Deregulacja 2025: mniej formalności, szybsze procedury

Ustawa deregulacyjna, która wchodzi w życie 13 lipca 2025, ma jeden cel: uprościć procedury i zmniejszyć obciążenia administracyjne. W praktyce przedsiębiorcy skorzystają na krótszych ścieżkach urzędowych i mniejszej liczbie dokumentów niezbędnych do bieżącego prowadzenia działalności.

Przeczytaj również: Pieniądze

Bezpośrednim skutkiem jest większa przewidywalność procesów i niższy koszt obsługi obowiązków formalnych. Mniej wniosków, krótsze terminy i jaśniejsze wymogi to realne odciążenie działów operacyjnych, księgowości i kadr.

Przeczytaj również: Pieniądze bardzo osobiste

Warto przygotować wewnętrzne instrukcje i checklisty zgodne z nowymi regulacjami, aby personel stosował te same, aktualne procedury. Taka standaryzacja ogranicza ryzyko błędów i ułatwia kontrolę jakości działań administracyjnych.

Kontrole działalności: skrócenie maksymalnego czasu do 6 dni

Zmiana limitu z 12 do 6 dni dla kontroli w firmie zmniejsza obciążenie organizacyjne i szybciej przywraca normalny tok pracy. To kluczowe zwłaszcza dla MŚP, gdzie każda przerwa przekłada się na opóźnienia w realizacji zleceń.

Firmy powinny zadbać o gotowość kontrolną: zaktualizowany rejestr umów, jednolite nazewnictwo plików, przypisanie osób kontaktowych i scentralizowane repozytorium dokumentów finansowych. Przy dobrze przygotowanym obiegu informacji 6 dni w zupełności wystarcza do sprawnego zakończenia czynności sprawdzających.

Działalność nierejestrowana: PESEL zamiast NIP

Nowe zasady identyfikacji dla działalności nierejestrowanej przewidują użycie numeru PESEL w miejsce NIP. Upraszcza to rozliczenia drobnych aktywności zarobkowych, ograniczając formalności na starcie.

Osoby korzystające z tego modelu powinny pilnować progów przychodu oraz dokumentowania sprzedaży (np. ewidencja sprzedaży bezrachunkowej). Przekroczenie limitów oznacza konieczność rejestracji działalności gospodarczej oraz wejście w reżim podatkowy i ubezpieczeniowy właściwy dla przedsiębiorców.

KSeF od lutego 2026: obowiązek, koszty wdrożenia i korzyści operacyjne

Obowiązkowy Krajowy System e-Faktur (KSeF) wystartuje dla przedsiębiorców w lutym 2026. Do tego czasu firmy powinny dostosować systemy ERP, zintegrować je z KSeF i przeszkolić personel. To inwestycja w technologię i kompetencje, która wiąże się z kosztami, ale porządkuje obieg dokumentów i usprawnia rozliczenia VAT.

Korzyści to m.in. eliminacja duplikatów faktur, szybszy dostęp do dokumentów, łatwiejsze uzgodnienia z kontrahentami i krótszy czas reakcji przy korektach. Warto przygotować mapę procesów fakturowania: wystawianie, odbiór, obieg akceptacyjny, płatności, archiwizacja i raportowanie. Przegląd punktów styku z kontrahentami pozwoli uniknąć zatorów po uruchomieniu KSeF.

Dobrym krokiem jest środowisko testowe, pilotaż z wybranymi dostawcami i weryfikacja integracji pod kątem wyjątków (faktury korygujące, duplikaty, faktury zaliczkowe). Szkolenia powinny objąć księgowość, sprzedaż i zakupy, tak aby cały łańcuch dokumentów działał spójnie.

Kodeks spółek handlowych: elastyczniejsze zakończenie sporów i większa rola sądów

Zmiany w Kodeksie spółek handlowych poszerzają narzędzia sądów oraz promują ugodowe zakończenie sporów. Dla zarządów to ważny sygnał: większa przewidywalność rozstrzygnięć i lepsza ochrona ładu korporacyjnego przy sporach właścicielskich czy menedżerskich.

W praktyce warto umocnić regulaminy organów spółki, doprecyzować kluczowe polityki (np. konflikty interesów, zasady reprezentacji, obieg informacji) i rozważyć klauzule mediacyjne lub arbitrażowe w umowach. Spójny ł ad korporacyjny obniża koszty sporów i skraca czas ich trwania.

Administracyjne prawo gospodarcze: podatki, ubezpieczenia, formalności

Filarem bezpieczeństwa operacyjnego pozostają podatki, ubezpieczenia społeczne i bieżące formalności. Harmonogramy deklaracji, aktualne stawki i definicje obowiązków płatnika powinny być stale monitorowane, zwłaszcza w okresach nowelizacji.

Przedsiębiorcy obsługujący klientów B2B oraz konsumentów powinni zaktualizować polityki cenowe i warunki współpracy (np. terminy płatności, kary umowne, gwarancje). Zmiany regulacyjne często wpływają na cash flow i ryzyko kontraktowe, dlatego warto je od razu odzwierciedlać w umowach.

Ryzyka nieprzestrzegania przepisów: finansowe, cywilne i karne

Naruszenia prawa gospodarczego mogą skutkować karami finansowymi, odpowiedzialnością cywilną i karną, a w skrajnych przypadkach nawet zamknięciem działalności. Ryzyko rośnie, gdy firma korzysta z przestarzałych procedur lub niespójnych wzorów umów.

Minimalizację ryzyka zapewnia regularny przegląd dokumentacji, audyt procesów podatkowych i kontroling zgodności w obszarach wysokiego ryzyka (fakturowanie, ochrona konkurencji, prawo pracy). Dobrą praktyką jest prowadzenie rejestru zmian w przepisach i przypisanie odpowiedzialności za ich wdrożenie.

Najbardziej odczuwalne skutki dla MŚP i działania do wdrożenia

Małe i średnie firmy odczują przede wszystkim skrócenie kontroli, uproszczenia formalne i konieczność przygotowania do KSeF. Aby utrzymać zgodność i płynność operacyjną, warto wdrożyć następujące kroki:

• Aktualizacja procedur finansowo-księgowych i wdrożenie checklist zgodnych z deregulacją 2025.
• Plan wdrożenia KSeF: analiza luk, integracja ERP, testy, szkolenia i procedury awaryjne.
• Przegląd umów: klauzule mediacyjne/arbitrażowe, terminy płatności, zabezpieczenia i kary umowne.
• Standaryzacja archiwum i obiegu dokumentów dla sprawnej obsługi kontroli w limicie 6 dni.
• Monitorowanie progów i ewidencja dla działalności nierejestrowanej (PESEL), z gotowym scenariuszem rejestracji działalności po przekroczeniu limitów.

Kluczowe akty i obszary do stałego monitoringu

Na stabilność działania firm wpływają w szczególności: Prawo przedsiębiorców, przepisy o ochronie konkurencji oraz prawo pracy. W każdym z tych obszarów cyklicznie pojawiają się nowelizacje mające skutki finansowe, organizacyjne i kadrowe.

Praktycznym rozwiązaniem jest kalendarz compliance połączony z krótkimi szkoleniami aktualizującymi dla osób decyzyjnych i zespołów operacyjnych. Taki rytm pracy ogranicza zaskoczenia i pozwala szybciej wdrażać wymagane zmiany.

Gdzie szukać rzetelnych informacji i wsparcia merytorycznego

Warto korzystać z oficjalnych źródeł (ustawy i rozporządzenia, komunikaty ministerstw, portale administracji publicznej) oraz specjalistycznych opracowań branżowych. W kontekście lokalnym, tematy związane z praktyką i interpretacjami w regionie prezentuje m.in. Prawo gospodarcze w Łodzi. Materiały tego typu pomagają uporządkować przepisy i zrozumieć ich wpływ na bieżące procesy.

Wnioski operacyjne na najbliższe miesiące

Największą zmianą technologiczną będzie KSeF, dlatego już teraz opłaca się rozpocząć integrację i pilotaże. Deregulacja z lipca 2025 ograniczy formalności, a skrócenie czasu kontroli wymaga lepszego ładu dokumentacyjnego. Uaktualnienie polityk korporacyjnych w świetle modyfikacji KSH i stałe monitorowanie regulacji podatkowych, ubezpieczeniowych oraz pracowniczych zapewni ciągłość i przewidywalność działania.

Regularne śledzenie nowelizacji, przegląd procedur i szkolenia zespołów są dziś nie tyle przewagą, co warunkiem bezpiecznego funkcjonowania na zmieniającym się rynku.